دانلود پاورپوینت معماری مسجد جامع ورامین

مقدمه

مسجد جامعِ ورامین یکی از مساجد جامع شاخص ایران است که پس از چندین قرن، اوج هنر معماری ایلخانی را می‌توان در این مسجد ملاحظه کرد.

مسجد مهّم‌ترین فضای معماری در سرزمین‌های اسلامی است که علاوه بر کارکرد دینی، مذهبی و معنوی همواره از نقش اجتماعی و ی نیز برخوردار بوده است که همین مسأله سبب شده تا معماران و برخی دیگر از هنرمندان در همه دوره‌های تاریخی تلاش خود را در راه خلق فضایی مناسب و شایسته برای نیایش صرف کنند؛ از اینرو مساجد هر دوره را می‌توان نمونه اعلای معماری و هنر آن دوره به شمار آورد.

معرفی مسجد جامع ورامین

مسجد جامع ورامین یکی از ارزشمند ترین و فاخرترین آثار معماری اسلامی و یکی از مساجد جامع شاخص در میان مساجد ایران و آسیا به شمار می رود. ساختمان مسجد جامع ورامین در دوره ایلخانی و با همت سلطان محمد خدابنده (اُلجایتو) یکی از معروف ‌ترین ایلخانان مغول ساخته شد.

نقشه این بنا مستطیلی است و با طرح چهار ایوانی علاوه بر صحن، ایوان، رواق، گنبدخانه و شبستان، سردری رفیع و زیبا دارد. وسط صحن مسجد حوضی شبیه حوض ‌های وسط قلعه ‌های مسی و رباط‌ ‌ها وجود دارد. در ضلع جنوبی صحن، ایوان بزرگ (بزرگ‌ ترین ایوان و تزئینی‌ ترین بخش مسجد) و در طرفین آن دو رواق طاقدار و در اضلاع شرقی و شمالی در وسط ایوانی کوچک‌تر و در طرفین آن‌ها چهار رواق طاقدار واقع است.

همه ضلع غربی صحن احتمالاً توسط سیلاب ویران شده است. ورودی مسجد در ضلع شمالی قرار گرفته است و نمازخانه در ضلع جنوبی و این دو از طریق ایوان‌های شرقی و غربی به یکدیگر می‌ رسند. ضلع شرقی نیز نقش ورودی - خروجیِ فرعی را داشته است. تمام بنا با آجر ساخته شده و در قسمت‌های مختلف تزئینات کاشیکاری، گچ‌بری و آجرکاری در شکل ‌های مختلف به‌کار رفته است. این مسجد دارای چند کتیبه است از جمله کتیبه مربوط به آیات قرآنی، آیات سوره جمعه، کتیبه مربوط به تعمیر مسجد در زمان شاهرخ تیموری و کلمات مقدس علی، محمد و الله.

تاریخچه مسجد جامع ورامین

ورامین در ۳ دوره از نظر توسعه بناهای تاریخی اهمیت پیدا کرده است، یک دوره به قبل از اسلام و زمان ساسانی و ۲ دوره بعد از اسلام، در دوران ایلخانی و صفویه بوده است، که ورامین از دوران ایلخانی و صفوی بیشترین آثار را دارد، البته بیشترین آثار ورامین مربوط به دوره ایلخانی است.

بعد از حمله مغول و تخریب ری که بسیار باشکوه و قدیمی و به شیخ البلاد» معروف بوده است، تصمیم به بازسازی ری می گیرند، می بینند، که آباد کردن مجدد ری هزینه بسیار زیادی دارد و لذا راهی تهران و ورامین می شوند، که البته بیشتر نیز به سوی ورامین می آیند و علت آن نیز این بوده که مرکز غله و کشاورزی در ورامین بوده است و به همین دلیل مرکز استان ری در ورامین قرار می گیرد.

برای مدتی شهرری با تمام عظمت و شکوهی که داشته است، از توابع ورامین می شود، در همین دوره است، که ابنیه زیادی ساخته می شود، که قبل از همه این ها برج علاء الدوله است، بعد از آن امام زاده یحیی(ع) که هر دو شهرت جهانی دارند و سپس مسجد جامع ساخته می شود.

معماری مسجد جامع ورامین

مسجد جامع ورامین ساختمانی به شکل یک مستطیل است که دارای طول تقریبا ۶۶ متر و عرض ۴۳ متر است. در بخش‌های مختلف به شکل‌های گوناگون در ساخت آن از آجر استفاده کرده‌اند. این آجرها بر زیبایی بنا افزوده‌اند.

این مسجد تاریخی بنایی با طرح چهار ایوان است. ورودی مسجد همان ضلع شمالی آن است. این ضلع توسط ایوان‌های شرقی و غربی به ضلع جنوبی می‌رسد، در این ضلع جنوبی نمازخانه وجود دارد. ضلع شرقی هم در نقش ورودی- خروجی فرعی بوده است. پیرامون مسجد امروزه خالی بوده و از معماری اطراف آن در گذشته اطلاعاتی در دسترس نیست.گنبد مسجد دارای دو پوسته است که خود آن ریخته و آهیانه بر جای مانده است که گنبد ناری است.

تاق‌های آهنگ و جهاربخش شبستان مسجد را پوشانده است. گونه‌ای ترمیه پَتکانه بسیار زیبا در ایوان جلوی گنبدخانه کار شده است. دروازه‌ای ورودی در مدخل مسجد وجود دارد که ایوان را تشکیل می‌دهد. این ایوان سرتاسر ضلع شمالی مسجد است. صحن مسجد حیاطی به شکل مستطیل است و در وسط حیاط، حوضی مشابه حوض‌های وسط قلعه‌های مسی و رباط‌ها موجود است. کتیبه‌هایی نفیس در ایوان شبستان رفیع و زیبای مسجد وجود دارد، کتیبه‌های سوره جمعه در متن و در پیرامون کتیبه‌های کوفی آن نمونه‌هایی زیبا از کتیبه‌های گچبری این دوره است که دارای انواع نقش‌های اسلیمی و خط‌های عربی، کوفی و فارسی است. بالای محراب، تا گوشوارها فاقد هرگونه کاشی‌کاری است.

فهرست

مقدمه

معرفی مسجد

تاریخچه

معماری مسجد

ویژگی‌های نقش‌ها و گچ‌بری‌های مسجد

مصالح به کار رفته در مسجد

کتیبه ها و ایوان ها

آلبوم تصاویر